نفوذسنج آزمایشگاهی از سه بخش اصلی تشکیل شده:

1. پایه و نگهدارنده: قسمتی که دستگاه را ثابت نگه می‌داره و امکان حرکت عمودی بخش نفوذکننده را فراهم می‌کنه.

2. سوزن یا مخروط استاندارد: این بخش که به انتهای میله متصل می‌شه، به داخل نمونه نفوذ می‌کنه.

3. سیستم اندازه‌گیری: شامل یک صفحه مدرج یا نمایشگر دیجیتال که عمق نفوذ را با دقت بالا (معمولاً بر حسب دهم میلی‌متر) اندازه‌گیری می‌کنه.

نحوه کار به این صورته که ابتدا نمونه ماده در ظرفی مخصوص قرار می‌گیره. سپس سوزن یا مخروط به آرامی روی سطح نمونه قرار داده می‌شه. بعد از رها شدن، تحت وزن مشخصی به مدت زمان معینی (مثلاً ۵ ثانیه) به داخل نمونه نفوذ می‌کنه. در نهایت، عمق نفوذ ثبت می‌شه که این عدد نشان‌دهنده سختی یا نرمی ماده است.